Rủi ro trái phiếu doanh nghiệp đang gia tăng

Thông tin về thị trường trái phiếu

Phát hành riêng lẻ chiếm 89 %, bao gồm 700 triệu USD (tương đương 16 tỷ đồng) trái phiếu quốc tế của Vingroup và BĐS BIM. Các ngân hàng thương mại là ngân hàng phát hành lớn nhất với tổng cộng 67 nghìn tỷ đồng, tăng 41% so với cùng kỳ.

Trong 6 tháng đầu năm, tổng lượng trái phiếu doanh nghiệp phát hành là 208,900 tỷ đồng, tăng 18,3% so với cùng kỳ 2020. Dẫn đầu phát hành vẫn là các doanh nghiệp bất động sản (92.300 tỷ); sau đó đến các ngân hàng (68.200 tỷ đồng); Năng lượng và Khoáng sản (14.800 tỷ đồng); Tổ chức tài chính phi ngân hàng (11.200 nghìn tỷ đồng); Phát triển cơ sở hạ tầng (6.000 tỷ đồng) và các công ty khác.

Một báo cáo thị trường trái phiếu gần đây của SSI Research cho thấy 164.000 tỷ đồng đã được chi cho trái phiếu doanh nghiệp trong quý 2, gấp 3,6 lần so với quý 1 và tăng 28,7% so với cùng kỳ năm 2020.

Lãi suất phát hành bình quân đối với các công ty không bao gồm trái phiếu ngân hàng là 9,95% trong quý 2, thấp hơn 33 điểm cơ bản so với quý 1. Mặt bằng lãi suất có xu hướng giảm từ quý 3 năm ngoái đến nay, rất nhỏ so với mức giảm mạnh của lãi suất huy động.

Trái phiếu doanh nghiệp tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ trong nửa đầu năm 2021.

Chênh lệch lãi suất giữa trái phiếu doanh nghiệp và tiền gửi vẫn ở mức cao, dẫn đến thị trường trái phiếu doanh nghiệp tiếp tục tăng trưởng mạnh trong nửa đầu năm 2021.

Trong quý II, trái phiếu công ty bất động sản đã phát hành trái phiếu với giá trị 64,4 tỷ đồng, tăng hơn 28% so với cùng kỳ năm ngoái. Các đơn vị phát hành lớn nhất trong quý vừa qua là Vingroup, Công ty Golden Hill, Tập đoàn Sunshines, BIM Land, Hung Thinh Corp, …

Trong nửa đầu năm, các công ty bất động sản đã phát hành 92,3 nghìn tỷ đồng trái phiếu với lãi suất bình quân 10,36% / năm, thấp hơn 23 điểm cơ bản so với mức trung bình năm 2020. Các ngân hàng và doanh nghiệp đầu tư đã mua 37,3 tỷ đồng đồng chiếm 40% số trái phiếu này.

Loại trừ các trái phiếu ngân hàng và định chế tài chính khác hầu hết là không có tài sản đảm bảo, các trái phiếu còn lại được phát hành trong nửa đầu năm nay có 18,6% được bảo đảm bằng bất động sản, 11% được đảm bảo bằng tài sản, 33% được đảm bảo bằng một phần tài sản/bất động sản và một phần là cổ phiếu, 9,3% được đảm bảo hoàn toàn bằng cổ phiếu và 28% là không có tài sản đảm bảo.

Trong số này, trái phiếu bất động sản 29 nghìn tỷ đồng được mua hoàn toàn bằng cổ phiếu hoặc không có bảo đảm. Nếu tính đến trái phiếu bất động sản, một số được đảm bảo bằng cổ phiếu; thì số tiền đó là gần 60.000 nghìn tỷ đồng; bằng 64% tổng số lượng trái phiếu bất động sản phát hành trong nửa đầu năm.

Trong nửa đầu năm, các nhà đầu tư tư nhân đã mua vào khoảng 11 nghìn tỷ đồng trên thị trường sơ cấp; tập trung vào trái phiếu bất động sản; ngân hàng và các tổ chức tài chính phi ngân hàng. Lượng mua này chỉ bằng 47% lượng mà các tư nhân đã mua trong cùng kỳ năm ngoái.

Hiệu quả đến từ sự đầu tư chuyên nghiệp

Điều này không có gì ngạc nhiên khi quy định có hiệu lực bắt buộc nhà đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp phải là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp.

SSI Research dự đoán rằng thị trường trái phiếu doanh nghiệp sẽ vẫn sôi động trong quý. Về phía cầu, khả năng tiếp cận tín dụng còn hạn chế và lãi suất tốt vẫn được giữ nguyên. Tuy nhiên, rủi ro thị trường sẽ tăng lên. Lý do hầu hết các doanh nghiệp đều dễ bị ảnh hưởng bởi đại dịch. Khi căn bệnh này kéo dài, các nhà đầu tư cần thận trọng hơn.

Nhóm phân tích giả định rằng lãi suất huy động sẽ vẫn ở mức thấp và sẽ chỉ tăng nhẹ vào cuối năm, lợi tức trái phiếu doanh nghiệp vẫn ở mức hấp dẫn so với việc quay trở lại kênh đầu tư tiền gửi. Bên cạnh đó, thị trường chứng khoán dự báo sẽ kém thuận lợi hơn so với nửa đầu năm nên các nhà đầu tư sẽ quay trở lại kênh đầu tư lãi suất cố định để trú ẩn.

Ngoài ra, mặc dù NHNN đã nới hạn mức tín dụng cho các ngân hàng thêm 2 – 6% nhưng vẫn thấp hơn đề xuất của các ngân hàng và thấp hơn so với cùng kỳ năm ngoái. Điều này có nghĩa là khả năng tiếp cận vốn tín dụng vẫn còn thấp. Tuy nhiên, các gói cắt giảm lãi suất 0,5 – 1,5% không dễ dàng đối với các công ty không thuộc nhóm ngành được ưu tiên hoặc hạn chế. Đặc biệt là các công ty như công ty bất động sản. Do đó, nhu cầu huy động tín dụng thông qua phát hành trái phiếu vẫn ở mức cao. Điều này khiến lãi suất phát hành bình quân sẽ tiếp tục dao động quanh mức 10% / năm.

Rủi ro trái phiếu doanh nghiệp đang gia tăng

Mặc dù nhu cầu đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp cao nhưng rủi ro cũng ngày càng gia tăng:. Dịch bệnh đang diễn ra khiến môi trường kinh doanh của công ty bất động sản kém thuận lợi; thanh khoản thấp cho thấy khả năng hấp thụ đang suy yếu. Các hoạt động triển khai dự án, sự kiện bán hàng bị gián đoạn do dịch bệnh. Đầu tư công vào các dự án cơ sở hạ tầng chậm hơn so với dự kiến. Các yếu tố này làm tăng chi phí vốn do đình trệ. Ngoài ra làm ảnh hưởng đến kế hoạch dòng tiền phân bổ nợ gốc của trái phiếu.

Ngoài ra, trái phiếu năng lượng cũng chịu rủi ro chính trị đáng kể. Quy hoạch Năng lượng điện VIII đã được Bộ Công Thương xây dựng từ năm 2019; mục tiêu thúc đẩy năng lượng tái tạo. Đồng thời thu hút đầu tư tương ứng với giá điện.

Đây cũng là lý do chính mà trái phiếu dùng để tài trợ cho dự án năng lượng mặt trời. Đồng thời năng lượng gió cũng được đầu tư đã tăng vọt trong thời kỳ vừa qua. Tổng trái phiếu năng lượng phát hành từ năm 2019 đến 30/6 khoảng 65 tỷ đồng.

Cho đến nay, dự thảo Quy hoạch tổng thể năng lượng VIII vẫn đang trong giai đoạn đánh giá. Dự án này vẫn chưa rõ các công ty năng lượng; đặc biệt là sản xuất năng lượng mặt trời; vẫn cầm chừng do nhu cầu hạn chế và cơ chế giá mới.